Hanneke van Veen

Bomenmuseum
De nieuwe Haagse wijk Wateringse Veld is eigenlijk één groot bomenmuseum. Een wandeling door de wijk leidt langs een enorme variatie aan boomsoorten. Bijna elke straat heeft zijn eigen boom. Circa 400 soorten, ondersoorten en rasbomen. Van de smalbladige es tot de kaukasische peer en van de wolappel thalys tot de yoshino-kers. De omvang van de collectie is uniek in Nederland. Alleen al in het Vlietpark staan 45 verschillende eikensoorten.

Geestelijk vader van het Bomenmuseum is de kunstenaar herman de vries (hij schrijft zijn naam in kleine letters uit respect voor de natuur). De aanpak van de vries is er op gericht om de natuur weer terug te brengen in het leven van de stadsmens. Hardstenen tegels in de straten en plantsoenen laten de naam van de boom en de omlijning van het blad zien. Het museum is altijd open en dat blijft de komende tientallen jaren ook zo.

OneTree —> Eén boom
OneTree is een ander project dat begon in Engeland in 1998. Het idee was om in één keer het gehele verhaal te vertellen over één enkele boom: de buitengewone waarde van die boom voor de maatschappij, de schoonheid ervan, de verscheidenheid, gebruiksmogelijkheden en andere toepassingen.
Een zieke eikenboom van ongeveer 170 jaar oud met een omvang van bijna 1 meter moest toch geveld worden. Dit werd zeer zorgvuldig gedaan: alle delen van de boom werden uitgedeeld aan zeventig kunstenaars, handwerkslieden en meubelmakers. Alle gemaakte voorwerpen werden verzameld en opgesteld in een grote tentoonstelling. Op de website is helaas alleen nog tekst te zien.

Dit project vond dit jaar navolging met het 1Boom project in Nederland. Een enorme eik uit het landgoed Middachten werd ‘opgeofferd’ voor dit doel. Dit keer waren er 75 kunstenaars en ambachtslieden uitgekozen om werkstukken te maken die op diverse plekken in Nederland te zien zijn.
De oorspronkelijke tentoonstelling reist tot ver in 2015 door het land. Tot 23 november in Amsterdam, en daarna op meer plaatsen.

Een van de houtkunstenaars, Joshua van Scherpenzeel, kwam in de periode dat de boom geveld werd op  het idee op die plek eikels te verzamelen en in potten te zetten.
Deze zomereikjes heeft hij inmiddels voor een klein bedrag verkocht, en één daarvan staat nu bij mij op het balkon. Ook hier heeft hij weer een project van gemaakt; hij vraagt iedereen t.z.t. een foto van het boompje op te sturen van de plek waar het terecht is gekomen. Deze foto’s komen op z’n Facebook-pagina.

Bij het maken van een testament voegt men ook vaak een codicil toe. Daarin staat o.a. wat de wensen over de uitvaart zijn. Cremeren of begraven, in een kist of in lijkwade, met of zonder sieraden etc. De plaats waar het gebeuren moet kan ook genoemd worden. Naast kerkhoven met traditionele graven en stenen met opschrift zijn er ook urnenmuren om de as van de overledene in bij te zetten.

Deze mogelijkheden liet ik – jaren geleden, bij het maken van mijn codicil  – de revue passeren, maar echt enthousiast werd ik er niet van ;-(.
Maar wat zou ik dan wel willen? Ik fantaseerde er even op los. Waarom niet gewoon op de composthoop achter in de tuin? Lekker tussen de bladeren, de dode planten en de oude bloemen liggen. Dat leek me stukken prettiger dan in zo’n houten kist. Wat compost-starter erbij om het proces te versnellen en dan na een tijdje een mooi boompje er bovenop planten. En er nooit meer aankomen. Dan zou je pas echt kunnen praten over een ‘laatste’ rustplaats.
Maar ja, dat was en is natuurlijk niet mogelijk.

Remember in Green
Maar bij een sterfgeval kun je wel iets doen met bomen. Er zijn heel wat gebieden waar je een zogenaamde herdenkingsboom kunt planten die ‘gevoed’ is met de as van een (geliefde) overledene.
Remember in Green maakt dat mogelijk. Na een crematie kan de as bij hen ingeleverd worden. Dan zoekt men daar een kleine boom uit. Deze boom wordt verplant naar een grotere pot (van verteerbaar materiaal) en men voegt de as toe aan het aardemengsel. Na 9 maanden verzorging is de boom klaar om ergens op een van de 350 gebieden (bossen, parken, etc.) van Natuurmonumenten een definitieve plek te krijgen in bijzijn van naasten en/of bekenden.

Op sommige begraafplaatsen kan dat ook. Zoals De Nieuwe Ooster in Amsterdam waar herdenkingsbomen op de begraafplaats zelf, maar ook in het prachtige arboretum geplaatst kunnen worden.