Terecht of onterecht paniek zaaien?

Posted by: Hanneke van Veen on: 5 december 2016

• In: CO2-reductie | Crisis | Klimaatopwarming | Vakantie | Vuil rapen
• 1 Comment

Op weg naar de Spaanse Costa Blanca zag ik bij toeval een gedeelte van de uitzending van DWDD van 1 december 2016 over het verdwijnen van het Noordpoolijs op korte termijn, waarschijnlijk al in 2017. Aanleiding was het boek A Farewell to Ice van Peter Wadhams. Volgens dit boek smelt het ijs op de Noordpool in razend tempo. Binnen niet al te lange tijd moeten we oude films en foto’s bekijken om te weten hoe het er daar uitzag. Het programma maakte zo’n indruk dat ik lange tijd de slaap niet kon vatten en midden in de nacht weer uren wakker lag. Beroerd voelde ik me en in een soort paniek. Allerlei gedachten spookten door mijn hoofd. Is er nog iets aan te doen? En wat dan? Of is het te laat? En wie moet er wat aan doen? Hoe overtuig je de wereldbevolking van de noodzaak alles op alles te zetten om deze catastrofe te voorkomen? En wat kan ik er persoonlijk aan doen? Heeft het nog wel zin? Doodmoe viel ik uiteindelijk in slaap.

Ik realiseerde me natuurlijk ook zelf een deel van het probleem te zijn. De afgelopen dagen hadden we ongeveer 1.200 kilometer per auto afgelegd. Weliswaar met een Prius die we in Nederland kunnen opladen, maar in België en Frankrijk niet. In Spanje is het wel weer mogelijk, omdat het huis dat we daar huren voorzien is van een zware aansluiting op het elektriciteitsnet. Maar zo’n Prius kan niet zonder aanvullende benzine. En wat te denken van die miljoenen andere (sjoemel)auto’s en stinkende diesels die ons vergezelden en zullen blijven vergezellen in de stad en op de snelwegen?

Rob had me verzekerd dat vliegen slechter is voor het milieu dan autorijden. Het was dus kiezen tussen twee kwaden. En dan is dit nog maar een deel van het probleem. Oceanen zitten vol met plastic, bossen worden gekapt voor palmolie-plantages en soja veevoer, vlees eten kost veel te veel water en ga zo maar door. Dit alles spookte door mijn hoofd en ik realiseerde me dat we alleen iets kunnen veranderen als iedereen z’n gloeiende best gaat doen.

De dag ervoor sprak Jan Terlouw op indrukwekkende wijze over onze toekomst in DWDD, waarbij het klimaat natuurlijk ook ruimschoots aan de orde kwam. Inmiddels demonstreren grootouders op het Binnenhof in Den Haag voor meer klimaatvriendelijke maatregelen opdat hun kinderen en kleinkinderen ook een leefbare wereld kunnen hebben. Urgenda is initiatiefnemer van Grootouders voor het klimaat. Dat is weer positief en ik heb me direct aangemeld. En gisteren heb ik – gewapend met een grijpstok – een stuk wegberm schoongemaakt, hier vlak bij ons huurhuis (o.a. van die witte stukken piepschuim met van die bolletjes die overal en nergens achterblijven, plastic flessen, blikjes etc).

Onterecht paniek gezaaid?
Het moet me van het hart dat ik de manier van berichtgeving bij DWDD kwalijk vind. En dat terwijl de wetenschap daar zo hoog in het vaandel lijkt te staan met colleges zoals van Robbert Dijkgraaf. Of gaat het eigenlijk toch vooral om sensatie, waarbij de nuance maar liever gemeden wordt?
Op de site van DWDD staat: “Geen ijs meer op de polen. Met Trump in het Witte Huis zal het klimaat het zwaar te verduren krijgen. Terwijl het klimaat juist nog sneller lijkt op te warmen dan verwacht. Neem bijvoorbeeld het boek A Farewell to Ice van topwetenschapper Peter Wadhams. Hij luidt de noodklok harder dan ooit tevoren. Hij stelt dat in de zomer van 2017 er geen ijs meer op de Polen zal zijn. Poolreizigster Bernice Notenboom kwam vanochtend terug uit Antarctica, waar ze het boek las. Ze kan het alleen maar met hem eens zijn.”

Maar het gaat het niet op de polen (Matthijs zegt dat ook fout in de uitzending), maar om de Noordpool. Ook Bernice Notenboom zegt dat het ALLEEN om de Noordpool gaat, maar herhaalt de samenvatting van het boek zonder enige nuancering, die toch echt op zijn plaats is. Bij het zoeken op internet naar Peter Wadhams komt een veel genuanceerder verhaal naar voren.
Een zevental topklimatologen en onderzoekers bestempelt Peter Wadhams als ‘alarmist’. Zijn verhaal zou maar zeer ten dele gebaseerd zijn op wetenschappelijk onderzoek. Het geheel smelten van het Noordpoolijs gaat waarschijnlijk wel gebeuren maar pas tussen 2030 en 2050. Al erg genoeg natuurlijk, maar dus niet volgend jaar of het jaar erop.

De wetenschappers in bovengenoemd artikel op climatefeedback.org nemen Peter Wadhams paniekzaaierij kwalijk. Door dit soort voorspellingen te doen (“Noordpool smelt in 2017”), die vervolgens niet uitkomen, zullen mensen hun vertrouwen in de wetenschap verliezen.
Niets van dat alles is te horen/zien in de uitzending van DWDD. Vier dagen na de uitzending staat op hun site nog steeds de kop: Geen ijs meer op de polen. 
Conclusie: de situatie is ernstig, maar niet zo ernstig als DWDD ons wil doen geloven. Er is nog tijd om het nodige te doen om deze ramp te voorkomen.